عرفان و راه برونرفت از بحران سیاسی در اندیشه سیاسی قطبالدین نیریزی
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
چکیده «سیدقطبالدین محمد نیریزی شیرازی» از مهمترین و تأثیرگذارترین اندیشمندان سیاسی اواخر دوره صفویه است که متأسفانه تا کنون از اندیشههای سیاسی وی، غفلت شده است. بهنظر میرسد یکی از دلایل غفلت از اندیشههای سیاسی «نیریزی»، جایگاه رفیع وی در تاریخ عرفان شیعی و بیشتر نگاه به این بُعد او باشد. ما در این مقاله به اندیشههای سیاسی نیریزی بهمثابه یکی از نمایندگان اصلی اندیشه سیاسی ـ عرفانی در ایران میپردازیم و اثبات خواهیم کرد که نیریزی، چگونه از...
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
چکیده «سیدقطبالدین محمد نیریزی شیرازی» از مهمترین و تأثیرگذارترین اندیشمندان سیاسی اواخر دوره صفویه است که متأسفانه تا کنون از اندیشههای سیاسی وی، غفلت شده است. بهنظر میرسد یکی از دلایل غفلت از اندیشههای سیاسی «نیریزی»، جایگاه رفیع وی در تاریخ عرفان شیعی و بیشتر نگاه به این بُعد او باشد. ما در این مقاله به اندیشههای سیاسی نیریزی بهمثابه یکی از نمایندگان اصلی اندیشه سیاسی ـ عرفانی در ایران میپردازیم و اثبات خواهیم کرد که نیریزی، چگونه از...
شرح حال ساکت نیریزی
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » ساکت نیریزی »
نام وى محمدابراهیم، فرزند محمد شریف ،متخلص به ساکت، از دانشمندان، شاعران و خوشنویسان فارس در سده13-14 ه .ق. بود. او را «میرزا ابراهیم» نیز خواندهاند . ساکت خود در مقدمه دبستانالفرصه از خویشتن با عنوان «محمدابراهیم بن محمد الشریف» و نیز در پایان مقدمه ،«حاج میرزاابراهیم » یاد کرده است . همچنان که او خود گفته است، اصلاً شیرازى بود و در نیریز ولادت یافت . با توجه به گفته مؤلّف تذکره شعاعیه - تألیف در...
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » ساکت نیریزی »
نام وى محمدابراهیم، فرزند محمد شریف ،متخلص به ساکت، از دانشمندان، شاعران و خوشنویسان فارس در سده13-14 ه .ق. بود. او را «میرزا ابراهیم» نیز خواندهاند . ساکت خود در مقدمه دبستانالفرصه از خویشتن با عنوان «محمدابراهیم بن محمد الشریف» و نیز در پایان مقدمه ،«حاج میرزاابراهیم » یاد کرده است . همچنان که او خود گفته است، اصلاً شیرازى بود و در نیریز ولادت یافت . با توجه به گفته مؤلّف تذکره شعاعیه - تألیف در...
ورزش زورخانهای فارس
دانشنامه مشاهیر » پهلوانان و ورزشکاران نیریز »
از سابقهی وزش باستانی در نیریز اطلاع دقیقی در دست نیست ولی آنطور که گذشتگان نقل نمودهاند ورزش باستانی در این دیار کهن در زمان حکومت حاج زینالعابدین حاکم نیریز در سال 1241 هـ. ق از رونق خاصی برخوردار بوده است. علتش هم این بوده که اولاً حاکم وقت در قدرت و قوهی بازو یکی از دلاوران زمان خویش محسوب میشده، بهطوری که نقلشده سینی مسی را با تکیهبر بازوی خویش از وسط پاره مینمود. ثانیاً ایشان در فرصتهای...
دانشنامه مشاهیر » پهلوانان و ورزشکاران نیریز »
از سابقهی وزش باستانی در نیریز اطلاع دقیقی در دست نیست ولی آنطور که گذشتگان نقل نمودهاند ورزش باستانی در این دیار کهن در زمان حکومت حاج زینالعابدین حاکم نیریز در سال 1241 هـ. ق از رونق خاصی برخوردار بوده است. علتش هم این بوده که اولاً حاکم وقت در قدرت و قوهی بازو یکی از دلاوران زمان خویش محسوب میشده، بهطوری که نقلشده سینی مسی را با تکیهبر بازوی خویش از وسط پاره مینمود. ثانیاً ایشان در فرصتهای...
نامهی هفتم (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از افاخم نوشته نفسی فداؤک لا لقدری بل اری اِنَّ الشعیرَ وقایهُ الکافورِ(1) اما بعد هر چند آینه ضمیرِ منیرِ بیضا نظیر(2) که نمودار تجلیّات غیبی و الهامات لاریبی(3) و مظهر عکوس(4) شموس حقایق و مطرح(5) اشعهی دقایق و مَحَطِّ(6) انوار معارف و محل اسرار عوارف مثابه(7) جام جهان نما حاکی از حقایق اشیاء است آیینهی خداست ضمیر منیر دوست اظهار ماجری خود آنجا چه حاجت است هُوَ البَحرُ جوداً والکِرامُ جداول هوالشمس قدرا والملوکُ کواکب(8) نسیم اخلاقش چون باد بهار...
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از افاخم نوشته نفسی فداؤک لا لقدری بل اری اِنَّ الشعیرَ وقایهُ الکافورِ(1) اما بعد هر چند آینه ضمیرِ منیرِ بیضا نظیر(2) که نمودار تجلیّات غیبی و الهامات لاریبی(3) و مظهر عکوس(4) شموس حقایق و مطرح(5) اشعهی دقایق و مَحَطِّ(6) انوار معارف و محل اسرار عوارف مثابه(7) جام جهان نما حاکی از حقایق اشیاء است آیینهی خداست ضمیر منیر دوست اظهار ماجری خود آنجا چه حاجت است هُوَ البَحرُ جوداً والکِرامُ جداول هوالشمس قدرا والملوکُ کواکب(8) نسیم اخلاقش چون باد بهار...
نامهی پنجم (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از اعیان نوشته: فدایت شوم، این اوقات که آسمان بنای معاندت(1) و کجروی گذاشته و روزگار کمان گشاده به همین قدر راضی بودیم که گاهگاهی ادراک سعادت حضور سرکاری میکردیم و او را وقایهی(2) ناملایمات و سپر حوادث میدانستیم و زخمهای روزگار را از تشرف آستانه بوسی مرهم میجستیم بیخبر زآنکه نقش بند قضا در پس پرده نقشها دارد اینک لشکر نوبه(3) و عساکر(4) مرض بر حصار تن شبیخون آورده هردم زمانه داغ غمم بر جگر نهد داغی تمام...
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از اعیان نوشته: فدایت شوم، این اوقات که آسمان بنای معاندت(1) و کجروی گذاشته و روزگار کمان گشاده به همین قدر راضی بودیم که گاهگاهی ادراک سعادت حضور سرکاری میکردیم و او را وقایهی(2) ناملایمات و سپر حوادث میدانستیم و زخمهای روزگار را از تشرف آستانه بوسی مرهم میجستیم بیخبر زآنکه نقش بند قضا در پس پرده نقشها دارد اینک لشکر نوبه(3) و عساکر(4) مرض بر حصار تن شبیخون آورده هردم زمانه داغ غمم بر جگر نهد داغی تمام...
نامهی چهارم (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از افاضل نوشته سلام علی تلک المعاهد انّها شریعه وردی او مهبّ شمالی(1) بعد، سلام علی ابراهیم انّه اوّاه حلیم(2)، چندی است که از گلزار ابراهیم نسیم خلّتی(3) فرا نمیوزد و سلام مودّتی و پیام محبّتی نمیرسد؛ گویی کریمهی: برداً و سلاماً(4)، از صفحهی خاطر آن عزیز مهربان فراموش است و یا آیهی: ابراهیمالذی وفّی(5) و اِنّ ابراهیمَ کانَ امّهً قانتا(6)، بر مصحف(7) ضمیر گرامی غیر منقوش کَأَنَّ لم یکنْ بینالحَجونِ إِلی الصَّفا أَنیسٌ، وَلم یَسْمُر بمکّه سامِرُ(8) ما...
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از افاضل نوشته سلام علی تلک المعاهد انّها شریعه وردی او مهبّ شمالی(1) بعد، سلام علی ابراهیم انّه اوّاه حلیم(2)، چندی است که از گلزار ابراهیم نسیم خلّتی(3) فرا نمیوزد و سلام مودّتی و پیام محبّتی نمیرسد؛ گویی کریمهی: برداً و سلاماً(4)، از صفحهی خاطر آن عزیز مهربان فراموش است و یا آیهی: ابراهیمالذی وفّی(5) و اِنّ ابراهیمَ کانَ امّهً قانتا(6)، بر مصحف(7) ضمیر گرامی غیر منقوش کَأَنَّ لم یکنْ بینالحَجونِ إِلی الصَّفا أَنیسٌ، وَلم یَسْمُر بمکّه سامِرُ(8) ما...
نامهی سوم (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از اکابر نوشته: فهرست عرض و استدعای(1) بندهی مستمند و داعی نیازمند دولتخواه بلا اشتباه فلان آنکه چون اهل این شهر از صغیر و کبیر و برنا و پیر مراتب مرحمت و التفات سرکار والا نسبت به این افتاده ضعیف استدراک(2) کردهاند خصوصاً حکایت وعدهی التفاتی که در باب فلان فرمایش شد که التفات شود خلق شیراز هم غالباً فضول و هرزهاند بیخود در مقام سئوال و تحقیق حال برمیآیند و از بیگانه و...
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از اکابر نوشته: فهرست عرض و استدعای(1) بندهی مستمند و داعی نیازمند دولتخواه بلا اشتباه فلان آنکه چون اهل این شهر از صغیر و کبیر و برنا و پیر مراتب مرحمت و التفات سرکار والا نسبت به این افتاده ضعیف استدراک(2) کردهاند خصوصاً حکایت وعدهی التفاتی که در باب فلان فرمایش شد که التفات شود خلق شیراز هم غالباً فضول و هرزهاند بیخود در مقام سئوال و تحقیق حال برمیآیند و از بیگانه و...
نامهی دوم (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از سادات نوشته روحی فداک یا ذاالمعالی(1) و معدنالادب سیّدنا و ابن سیّدالعرب ای خلاصهی دودمان رسالت و نُقاوهی(2) خاندان سیادت ای نخبهی اعزّه و اشراف وای زبدهی آل(3) عبد مناف(4) یا عقد منتظمالنبوه بیت مختلف-الملائک(5) یابن الفواطم(6) و العواتک(7)، الترائک(8) و الارائک(9)! شب گذشته که به ملاقات آن مخدومْ مسرور و به صحبت شریفْ محظوظ بود و خلاف ادب دانستم که با شما در مقام جسارت برایم اوّلا اینکه مقصود از تحصیل علوم...
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از سادات نوشته روحی فداک یا ذاالمعالی(1) و معدنالادب سیّدنا و ابن سیّدالعرب ای خلاصهی دودمان رسالت و نُقاوهی(2) خاندان سیادت ای نخبهی اعزّه و اشراف وای زبدهی آل(3) عبد مناف(4) یا عقد منتظمالنبوه بیت مختلف-الملائک(5) یابن الفواطم(6) و العواتک(7)، الترائک(8) و الارائک(9)! شب گذشته که به ملاقات آن مخدومْ مسرور و به صحبت شریفْ محظوظ بود و خلاف ادب دانستم که با شما در مقام جسارت برایم اوّلا اینکه مقصود از تحصیل علوم...
نامهی اول (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
مرحوم شمسالمعالی نیریزی به یکی از اعاظم نوشته: روحی فداک(1)، هرگاه دماغ و حالتی و فراغ و التی داشته باشید افسانهی مرا گوش دهید و ماجرای مرا هوش، افسانه [ای] که کس نتواند شنیدنش صورت حال و تمثال(2) احوال بر این منوال است که در این روزها در گوشهای خزیده و طمع از عالم و آدم بریدهام و چشم توقع از صغیر و کبیر و برنا و پیر پوشیده و حجاب استغنا(3) بر چهرهی تمنّا کشیده دامن از مخالطت(4)...
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
مرحوم شمسالمعالی نیریزی به یکی از اعاظم نوشته: روحی فداک(1)، هرگاه دماغ و حالتی و فراغ و التی داشته باشید افسانهی مرا گوش دهید و ماجرای مرا هوش، افسانه [ای] که کس نتواند شنیدنش صورت حال و تمثال(2) احوال بر این منوال است که در این روزها در گوشهای خزیده و طمع از عالم و آدم بریدهام و چشم توقع از صغیر و کبیر و برنا و پیر پوشیده و حجاب استغنا(3) بر چهرهی تمنّا کشیده دامن از مخالطت(4)...
نامهی ششم (از نامه های شمس المعالی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از احباب خود نوشته یا حبیبالمشتاقین(1) یا سیدالعارفین(2)! فداک مَن عداک ورزقنی اللهُ لقاک(3) هرچند از شماره فزون است غم ولی تا دل تهی شود قدری برشمار نیست چه شد که یک بار آن عاقل را نسیان کامل روی نمود و تخم محبت و آشنایی جز بیگانگی ثمر نداد، قُرب مواصلت(4) به بُعد مهاجرت مبدل شد و عقدهی(5) غم و اَلَم غیر منحل(6) ماند با آن همه امید وفا جز جفا ظاهر نشد و با ادعای صفا وفایی...
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » شمس المعالی نیریزی-انجمن(میرزا اسحاق پسر میرزا احمد) » منشآت شمس المعالی نیریزی »
ایضاً مرحوم شمسالمعالی به یکی از احباب خود نوشته یا حبیبالمشتاقین(1) یا سیدالعارفین(2)! فداک مَن عداک ورزقنی اللهُ لقاک(3) هرچند از شماره فزون است غم ولی تا دل تهی شود قدری برشمار نیست چه شد که یک بار آن عاقل را نسیان کامل روی نمود و تخم محبت و آشنایی جز بیگانگی ثمر نداد، قُرب مواصلت(4) به بُعد مهاجرت مبدل شد و عقدهی(5) غم و اَلَم غیر منحل(6) ماند با آن همه امید وفا جز جفا ظاهر نشد و با ادعای صفا وفایی...